Napadaju se novinari, napada se javna riječ, najavljuju rigorozni zakoni kojima bi pojedini građani Bosne i Hercegovine, u vlastitoj zemlji bili proglašeni stranim agentima. Opasnoj klimi doprinose i neki političari, iako negiraju da su upravo oni “zapalili žito”.
Ko je pod okriljem noći napao novinare, iako je sve zabilježila nadzorna kamera, još se ne znaju počinioci.
Policija ćuti, politika optužuje, sami su se napali:
“Da su organizovali sami i inscenirali takvu jednu aktivnost”, kazao je predsjednik RS Milorad Dodik
Vode se i tviter ratovi; Novinar Zoran Šarenac optužio je političara Nebojšu Vukanovića za pedofiliju, ovaj drugi je sve demantovao, te zaprijetio:
“Nikad nisam zgazio mačku, ali je stvarno zaslužio da mu opalim šamar”, rekao je Nebojša Vukanović, predsjednik pokreta Za prvadu i red.
Protiv šamaranja, ali i duplih aršina smo, saopšteno je nakon sastanka mladih HDZ-a i SNSD-a u Banjaluci.
“Osuđujemo napad na imovinu novinara, ali isto tako osuđujemo i prijetnje šamaranjem s druge strane koje dolaze”,istakao je Denis Šulić iz SNSD-a.
Zakoni u najavi u Republici Srpskoj ne tiču se samo novinara, odnosiće se na bilo kojeg građanina. Plastično je to objasnio i jedan od autora izmjena Krivičnog zakonika.
“Ova krivična djela se mogu vršiti i u kafanama”, kaže profesor krivičnog prava u penziji, Miloš Babić.
Stoga pazite šta pričate, trač je kažnjiv zakonom, a kazne i do 120 000 KM. Dok pijete kafu, možda su oko vas dva svjedoka.
Problematizuje se sam zakon, ali i visina kazni. Neki od pravnika iz akademske zajednice podsjećaju da je praksa Evropskog suda bila da procijeni, u slučajevima hrvatskih tužbi za klevetu, da je kazna od 3500 eura bila previsoka. Maksimalna kazna u RS predvbiđena je 120 000 KM
Tviteraši pitaju gdje bi provokativni Zoran Šprajc završio po ovoj normativi.
Iako ne negiraju da zatrovani javni prostor treba izliječiti
U zakonskom grmu leži zec, strašan zec, navodi profesor prava Igor Popović. Spodoba, ili žohar uvrede su koje nije moguće dokazivati, pa opšta klauzula izuzetka nije primjenjiva kao u slučaju klevete.
Zato Ivana Korajlić iz Transparency internationala kaže:
“Trpiće posljedice svi oni koji objavljuju bilo šta, a što se odnosi na stvari koje se tiču lica iz Republike Srpske.”
Dok se traži kurbla koja bi upalila zdrav razum u javnom dijalogu, novinari upozoravaju:
“Alarmantna je činjenica da novinari koji trebaju pisati vijesti, posraju vijesti, to traje već duže vrijeme”, mišljenja je novinar Dragan Sladojević
A zbog visokih kazni, te korumpiranog pravosuđa strahuje se od autocenzure, na koncu zatvaranja brojnih medij.
Gordana Katana, direktorica UG Rdanička solidarnost ističe:
“Kazne su drakonske. Ja se bojim da će se mediji prvi početi gasiti na način na koji se ugasio Feral Tribune. I sa Feralom je tako krenulo, prva novčana kazna, druga, peta, oglašivači se povlače, na kraju vlasnik kaže -ja nemam više računice da radim.”
Pojedine beogradske analitičare, namjere vlasti Republike Srpske podsjećaju na obračune sa štampom u doba Slobodana Miloševića. Navode kako je na osnovu tadašnjeg zakona pokojnom Slavku Ćuruviji, vlasniku „Dnevnog telegrafa“ i „Evropljanina“ oduzeta imovina, a oba ova lista su ugašena, odnosno zabranjena preko noći.
n1
