Komentarišući historiju odnosa Srbije i Rusije, historičar Milan St. Protić rekao je za Nova.rs da dobar dio građana Srbije ne zna ništa o tome, te da se većina nastoji da te realcije posmatra kroz odnos prema Vladimiru Putinu.
Na početku razgovora za Nova.rs, Protić objašnjava da su odnosi Srbije i Rusije kroz historiju bili veoma kompleksni, uz napomenu da današnja Ruska Federacija nije nastavljač tradicije nekadašnje Carske Rusije, već Sovjetskog Saveza.
On je prvo podsjetio kakva je bila uloga Rusije tokom borbe Srbije za samostalnost.
Na početku Karađorđeve bune, glavna pomoć i podrška srpskim ustanicima je dolazila iz tadašnje Austrije. Ubrzo je ta pomoć počela da dolazi iz Rusije, poslije posjete prote Mateje Nenadovića Petrogradu. Rusija je imala ključnu ulogu u ostvarenju i čuvanju srpskog autonomnog statusa u okviru Osmanskog carstva sve do kraja ‘Krimskog rata’ 1856. godine, kad su garanti srpske autonomije, pored Rusije, bile i zapadne sile, Velika Britanija, Francuska i Sardinija”, objašnjava Protić.
Podsjeća da je poslije Srpsko-turskog i Rusko-turskog rata, Carska Rusija formirala ‘Veliku Bugarsku’, a ne Srbiju, jer se to, kako kaže, bolje uklapalo u njene interese.
“Zatim se dogodio Berlinski kongres koji je preinačio to rusko rješenje. Tad su zapadne sile, na prvom mjestu Njemačka pod Bizmarkovom palicom, od te ‘Velike Bugarske’ napravile dvije autonomne pokrajine u sastavu Osmanskog carstva, a Srbija i Crna Gora su dobile punu međunarodnu nezavisnost”, navodi Protić.
Srbija s početka 20. vijeka – između Austrije i Rusije
Protić dodaje da se, poslije 1903. godine, Srbija primarno odvajala od austrijskog uticaja, ali da je ruski uticaj na Balkanu i dalje bio veoma prisutan
“Tada je Austrija, od velike sile koja nas je ranije pomagala, postala naš neprijatelj. Međutim, Srbija je nastavila da se otvara prema Zapadu. Naši uzori su svi bili na Zapadu, nijedan nije bio u Rusiji. I dalje je ruski činilac na Balkanu bio bitan, ali važno je da se zna da je sve do 1917. godine i boljševičke revolucije, Rusija bila evropska sila i dio Evrope”, podvlači Protić.
“Ruska kultura je evropska”
Protić naglašava da je čitava ruska umjetnost i kultura evropske, te da je Rusija jedina imala prijestonicu koja je nosila njemačko ime – Sankt Peterburg.
“To je samo jedna od ilustracija koliko su Rusi sebe doživljavali kao Evropljane. Njihova kultura je u mnogim aspektima više evropska nego mnoge koje mi danas doživljavamo kao takve. Međutim, današnja Rusija i današnja Srbija ne vuku taj historijski korjen. Njihova bliskost je zapravo ideološka bliskost između nekadašnjeg Sovjetskog Saveza i nekadašnje SFRJ”, poručuje on.
Sankcije devedesetih – kako su se ponašali Rusi
Tokom devedesetih, Rusija se pridružila sankcijama Ujedinjenih nacija protiv Miloševićeve Jugoslavije.
“Poznato da se Rusija nije suprostavila sankcijama. To se sankcije uvedene protiv Miloševićevog režima zbog njegove ratne politike. Rusi su se tada pridružili sankcijama zato što su i oni tada smatrali da je svako rješenje prihvatljivo, izuzev rata”, rekao je Protić.
Da li je Putin Rusija
Na pitanje da li ljudi u Srbiji prave raziliku između Putina i Rusije, Protić kaže da je dobar dio naroda uproštene svijesti i zbog toga se lako identifikuje sa jednim čovjekom.
“U takvima oni vide utjehu za svoje gubitništvo i svoj poraz. Mi kao narod već 30 godina nosimo taj gubitnički mentalitet i to je objektivan kriterijum – mi jesmo poraženi na svim poljima i tačno je da su nas svi pretekli. Naravno da se zbog toga stvara jedan gubitnički mentalitet, kao što se stvorio i u Rusiji. Ovdje ni školovani ljudi ne znaju ništa o toj zemlji, njenoj prošlosti, identitetu i kulturi. Pojma nemaju. U pitanju je fiksacija za jednog čovjeka koga oni vide kao protivnika Zapada, a u ovdašnjoj svijesti je Zapad kriv za naš neuspjeh”, zaključuje Milan St. Protić.
N1
