Turski historičar Soner Cagaptay objavio je fotografiju koja se tiče prošlosti Turske, ali i balkanskih i drugih zemalja koje su bile uključene u sastav nekadašnjeg Osmanskog carstva.
Naime, mapa koju je objavio historičar grafički prikazuje mjesta rođenja nekadašnjih visokopozicioniranih funkcionera Osmanskog carstva, koji su u određenom periodu postojanja osmanske države obavljali funkcije velikih vezira.
Prema onome što se može primijetiti, najveći broj vezira, što je i očekivano, rođen je na prostoru današnje Turske, a odmah nakon toga slijede Albanija, Gruzija i Grčka, što znači da su tadašnji zvaničnici s prostora ovih zemalja bili visoko cijenjeni članovi Osmanskog carstva.
Birthplace of Ottoman Empire vezirs (prime ministers) by today's countries pic.twitter.com/FGFYnvVErC
— Soner Cagaptay (@SonerCagaptay) December 30, 2021
Ipak, pored navedenih država, zanimljiv je podatak kako je iza Albanije, Gruzije i Grčke najveći broj velikih vezira dala upravo Bosna i Hercegovina. Prema podacima koje je objavio historičar, 16 osmanskih vezira porijeklom je bilo upravo s prostora naše države.
Naravno, uzevši u obzir činjenicu da se funkcija i uloga velikih vezira mijenjala tokom postojanja Osmanskog carstva, treba znati da postoje i različiti kriteriji vrednovanja ove funkcije tokom različitih razdoblja vladavine.
Svakako, najznačajniji period koji se tiče velikih vezira s prostora BiH obuhvata poglavlje od 1453. do 1611. godine, što se često opisuje i kao period dominacije velikih vezira bošnjačkog porijekla i to u periodu značajnog širenja Osmanskog carstva.
Prema određenim podacima, veziri porijeklom iz BiH su u prosjeku na ovom položaju boravili skoro šest godina, dok su ostali veziri bili na pozicijama oko dvije i po godine.
Svakako, vezir koji se najviše ističe u tom periodu bio je Mehmed-paša Sokolović, ali tu su i Tavil Mehmed-paša, Lala Kara Mustafa-paša, Lala Mehmed-paša i Derviš Mehmed-paša.
U kasnijem periodu Osmanskog carstva broj bošnjačkih vezira je bio znatno manji, a lidersku poziciju preuzeli su veziri albanskog porijekla, da bi na kraju osmanske države veziri turskog porijekla ponovo postali dominantni na prostoru ovog carstva.
Inače, u Osmanskom carstvu funkcija velikog vezira bila je izuzetno cijenjena te se smatralo kako veliki vezir predstavlja “drugog čovjeka u državi” s velikim utjecajem. Veliki veziri često su predvodili i vojsku, držali su državni pečat, predsjedavali Divanom i rukovodili vezirima.
Ovakav odnos u kontekstu današnjih političkih sistema mogao bi se tumačiti kao odnos premijera i ministara.
Klix
